Wykorzystuję dziś okazję, aby upublicznić fakty z życia naszej Koleżanki, liderki krakowskiego ruchu, osoby znanej w środowisku freinetowskim od lat. Jest to swoiste studium przypadku drogi zawodowej, ilustrujące rozwój zawodowy, wybory profesjonalne i osobiste, zainteresowania i osiągnięcia naszej Koleżanki.
Grażyna Maszczyńska-Góra, zanim zetknęła się z ruchem freinetowskim i rozpoczęła aktywną działalność w PSAPCF Region Kraków, była już wieloletnią nauczycielką krakowskich szkół podstawowych, działaczką ZNP i doradcą metodycznym z zakresu języka polskiego w WOM w Krakowie. Jej kontakty z animatorami ogólnopolskiego ruchu, propagującego tę alternatywną pedagogię z końcem lat 80. i na początku 90. zaowocowały nie tylko spotkaniami i zebraniami z nauczycielami na ten temat, ale też publikacjami przybliżającymi osobę i dzieło Celestyna Freineta w krakowskim „Hejnale Oświatowym” i innych, ogólnopolskich pismach pedagogicznych oraz w publikacjach zwartych (1).
Była niezwykle aktywna. Obok głównych obowiązków zawodowych prowadziła w ramach ówczesnego WOM w Krakowie Zespół Twórczych Polonistów, działała też w ruchu esperanckim, integrując starsze pokolenie użytkowników tego języka z najmłodszym pokoleniem Polaków, zaciekawionych tym popularnym niegdyś językiem. Nawiązywała dzięki temu interesujące kontakty i uczestniczyła w międzynarodowym ruchu freinetowskim. Ponadto prowadziła nauczanie indywidualne uczniów niepełnosprawnych, była inicjatorką i organizatorką wyjazdowych konferencji oraz warsztatów polonistycznych, które owocowały atrakcyjnymi scenariuszami lekcji i wspólnymi publikacjami.
Była ogromnie ciekawa świata. Uczestniczyła w wielu prywatnych i służbowych wyjazdach (2), kongresach esperantystów, spotkaniach freinetowskich, z których przywoziła mnóstwo wrażeń i zarażała swoim entuzjazmem inne osoby.
Dzięki Jej aktywności ruch freinetowski w Krakowie skupił grupę nauczycielek, które dokształcały się pedagogicznie w zakresie nurtów alternatywnych, korzystały w swojej pracy z technik Freineta, prowadziły klasy freinetowskie, uczestniczyły w seminariach i ogólnopolskich warsztatach, a nawet w międzynarodowych RIDEF-ach. Ich z kolei działalność prowadziła do popularyzacji technik Freineta w macierzystych szkołach, będąc źródłem oddolnych inicjatyw modernizacyjnych. Zachowała się informacja, że krakowska grupa regionalna powstała już 27 września 1991 roku, wielka w tym zasługa entuzjazmu Grażyny i jej przekonania, że wspólnie można więcej zrobić (3).
Ogromnym osiągnięciem osobistym Grażyny była inicjatywa, by RIDEF w 1996 roku odbył się w Polsce, w Krakowie. Propozycja została uwzględniona i rzeczywiście doszło w Krakowie do tej renomowanej imprezy pedagogicznej. Do dziś żywe są wspomnienia o tych lipcowych dniach pełnych entuzjastycznej wspólnej pracy w międzynarodowym gronie animatorów, a zdobyte podczas tej imprezy doświadczenia były i nadal są dla wielu Koleżanek źródłem silnych inspiracji pedagogicznych.
Również z inicjatywy Grażyny rozpoczęły się wspólne wyjazdy do szkoły Celestyna Freineta w Vence, organizowane i w obecnych latach już przez Wandę Silezin i przedstawicielki KZK.
Propagując twórczość dziecięcą została redaktorką serii bajek i utworów poetyckich (4), powstałych jako swobodne teksty podczas zajęć w różnych szkołach i jako plon konkursów literackich.
Grażyna ze zwykłym sobie zapałem podjęła się wydawania twórczości dziecięcej.
Grażyna pełniła funkcję przewodniczącej PSAPCF – Region Kraków w latach 1992-2002.
Na przełomie wieków Grażyna rozpoczęła współpracę z wydawnictwem „Kleks” i stała się w nowych warunkach reformy oświaty 1999 roku współautorką podręczników do języka polskiego dla klas IV-VI a także obudowy metodycznej do nich (5). Widać w tych materiałach wpływ pedagogii Freineta i przyjazny, podmiotowy stosunek do dziecka w sposobie formułowania poleceń (a raczej zaproszeń i propozycji), w doborze tekstów i rodzajach zadań. Marzeniem Grażyny było założenie szkoły podstawowej, w której praca opierałaby się na założeniach pedagogii tego francuskiego pedagoga. Niestety, tej idei nie udało się Jej ziścić.
Jeden z myślicieli powiedział kiedyś, że „aby zapalać, trzeba samemu płonąć”. Grażyna płonęła entuzjazmem do pracy, do dokonywania zmian, twórczości pedagogicznej i miała dar zapalania innych. Bywało też, że nadmiernie upierała się przy swoich racjach, nie słuchała rad i uwag krytycznych, nie doceniała odmiennego zdania. Nie lubiła się też dzielić sukcesami. Tak bywa, gdy ktoś ma silną osobowość i cechy lidera. Wychwytywała jednak od razu i wcielała w czyn oryginalne pomysły, wspierała nowatorstwo pedagogiczne, wiele osób przyznaje, że to dzięki jej wsparciu nabrało odwagi, by pisać, uzewnętrzniać własne poglądy i aktywnie działać poza murami macierzystej placówki. Obecnie ciężko chora, pozostając na emeryturze, Grażyna Maszczyńska-Góra nie jest już aktywna społecznie, ale płomień jej uśmiechu i żar zapału pozostał w sercach znających Ją nauczycieli-freinetowców.
W roku 1993 została wybrana jedną ze stu Polek Roku przez redakcję miesięcznika „Pani”, na podstawie oceny dotychczasowych osiągnięć. A w roku 1994 jako jedna z sześciu nominowanych osób otrzymała tytuł Nauczyciela Roku. (6)
(oprac. Na podstawie książki Małgorzaty Kaliszewskiej i Marty Krzywdy, Wnuki Freineta, PSAPCF Gniezno – Kraków 2012, s.192-194)
Przypisy:
- G. Maszczyńska-Góra (red.), Krakowskie spotkanie animatorów i sympatyków pedagogiki Celestyna Freineta: materiały z sesji naukowej, Wyd. WOM, Kraków 1992.
- G. Maszczyńska-Góra, Wśród francuskich nauczycieli, „Hejnał Oświatowy” 1992, nr 2, s. 15-18.
- Informacja w Hejnale Oświatowym.
- Por. G. Maszczyńska-Góra (red.), Kraków legendą i poezją owiany, Of. Wyd. Espero, Kraków 1996; tejże (red.): Baśnie – Wyspa Tysiąca Uśmiechów; Of. Wyd. Espero, Kraków 1996; tejże (red.): Dziecko – twórcą, Wyd. WOM, Kraków 1993; tejże (red.), Droga do marzeń: antologia poezji uczniowskiej, Wyd. Sponsor, Kraków 1993; tejże (red.), Antologia dzieci polskich, Of. Wyd. Espero, Kraków 1996; tejże (red.), Baśnie. T.1., Kraina wiecznego słońca, Of. Wyd. Espero, Kraków 1995; tejże red., Baśnie. T. 2., Zagubieni w przestworzach; Of. Wyd. Espero, Kraków 1996.
- Por. np. J. Gustowicz, G. Maszczyńska-Góra, M. Kaliszewska, Program edukacji: Kultura i język polski w szkole podstawowej w kl. IV-VI, zatwierdzony przez MEN (Nr decyzji DKW-4014-232/99), Błękitna Szkoła, Wyd. „Kleks”, Bielsko-Biała 1999; tychże: Odkrywam świat, podręcznik do kształcenia literackiego i językowego w szkole podstawowej dla kl. IV, Wyd. „Kleks”, Bielsko-Biała 1999; tychże, Oswajam świat. Podręcznik do kształcenia literackiego i językowego w szkole podstawowej dla kl. VI, Wyd. „Kleks”, Bielsko-Biała 2001; tychże, Uczę się świata. Podręcznik do kształcenia literackiego i językowego w szkole podstawowej dla kl. V, Wyd. „Kleks”, Bielsko-Biała 2000 i inne jeszcze opracowania autorskie i współautorskie.
- „Echo Krakowa” nr 225, 21 listopada 1994, dodatek „Szkolne Echo” nr 8.
